*Dit is een artikel uit het magazine Vitens Innoveert – Thema Distributie
In de Leeuwardense wijk Westeinde onderzoekt Vitens of het de bedrijfsvoering en dienstverlening kan verbeteren, door het toevoegen van meetapparatuur in het distributienet en slimme watermeters bij huishoudelijke klanten. Micha van Aken, Jentina Schuurman en Jacqueline de Jong vertellen over sensoren, lekken achter de meter en klantbehoeften.
“Als Vitens willen we graag weten wat er in het laatste deel van onze productieketen, het wijkdistributienet, gebeurt”, vertelt business development manager Micha van Aken. “Hoe lang bevindt het water zich in de verschillende delen van het net? Welke effecten hebben een kortere of langere verblijfstijd op de waterkwaliteit? En met welke maatregelen kunnen we de kwaliteit verbeteren? Daarnaast willen we de dienstverlening aan onze klanten verbeteren. We willen klanten bijvoorbeeld meer inzicht geven in hun waterverbruik, hen helpen bij het besparen van water en kunnen waarschuwen voor lekkages achter de meter. Om te onderzoeken of we meer inzicht kunnen krijgen en betere diensten kunnen verlenen, hebben we het distributienet in Westeinde ingericht als intelligent leidingnet.”
Slimme watermeters
“De wijk Westeinde wordt voorzien van drinkwater door twee van onze productiebedrijven”, vertelt Micha verder. “In de drie toevoerleidingen naar de wijk hebben we volumemeters aangebracht om de hoeveelheid water richting de wijk te kunnen meten. Ook hebben we in één van de leidingen een afsluiter geplaatst, waarmee we op afstand de hoeveelheid aangevoerd water kunnen regelen. Verder hebben we inmiddels bij ruim negentig procent van onze klanten in de wijk slimme watermeters geplaatst. Via die meters kunnen we nu ieder uur – en binnenkort elke vijf minuten – het waterverbruik aflezen. Door deze verbruiksgegevens te vergelijken met de gegevens over de hoeveelheid aangevoerd water, kunnen we onder andere lekken in het net eerder signaleren, maar bijvoorbeeld ook het illegaal aftappen van drinkwater.”
Volgens Micha leren we van de slimme watermeters nog veel meer. Zo meten ze ook de temperatuur van het water en de omgeving. Aan de hand van deze gegevens kan Vitens zien hoeveel het water in het net opwarmt tijdens warme perioden. Verder geven de meters in een aantal gevallen een automatisch alarm. Bijvoorbeeld als er water terugstroom naar het distributienet of als er per 24 uur nooit een moment is dat er geen water wordt verbruikt. Micha: “Het ontbreken van een ‘nulverbruik’ betekent eigenlijk altijd dat er lekkage is in de huisinstallatie achter de meter. Denk aan een lekkende kraan of een wc die blijft doorspoelen. Als wij zo’n alarm krijgen, waarschuwen we de betreffende klant en adviseren we om de lekkage te verhelpen. Inmiddels zijn zo al diverse lekken bij klanten gevonden en gerepareerd.”
“De meters geven een alarm als er nooit een moment is waarop er geen waterverbruik is. We waarschuwen dan de klant, want dit betekent eigenlijk altijd lekkage.”
Waterkwaliteit
“Een belangrijk onderzoeksdoel is het vergroten van onze kennis over de waterkwaliteit in het distributienet”, vertelt Jentina Schuurman, projectleider bij het waterlaboratorium van Vitens. “Zo willen we in Westeinde in kaart brengen hoe het water van de twee productiebedrijven zich in het net verspreidt en waar vermenging plaatsvindt. Daarvoor hebben we op strategische plekken in het leidingnet geleidbaarheidssensoren aangebracht, waarmee we beide soorten drinkwater kunnen onderscheiden. Daarnaast gebruiken we de temperatuurgegevens van de slimme meters. Als je bijvoorbeeld in de zomer ziet dat in een bepaalde straat het water met een hogere temperatuur uit het net komt, weet je dat het daar waarschijnlijk langer verblijft en meer opwarmt dan in andere delen. Op strategische punten nemen we vervolgens watermonsters om te bepalen of in de warmere delen meer micro-organismen zitten dan in de ‘koelere’ delen van het leidingnet.”
Betere dienstverlening
“De komende tijd willen we ook kijken hoe we het intelligente net kunnen gebruiken voor het verbeteren van onze dienstverlening”, vult business development manager Jacqueline de Jong aan. “Daarvoor gaan we de behoeften van onze klanten inventariseren. Zelf zien we al diverse mogelijkheden. Met de slimme meters hoeven klanten bijvoorbeeld niet meer zelf hun meterstanden door te geven. Ook kunnen we hen dus waarschuwen bij eventuele lekken in de huisinstallatie. Verder kunnen we afnemers gericht gaan voorlichten en adviseren over waterbesparingsmogelijkheden. Dit willen we onder andere gaan doen als onderdeel van onze campagne ‘Elke druppel duurzaam in 2030’ de komende jaren. Het mooie hiervan is dat we straks het effect van een voorlichtingscampagne ook echt kunnen zien, omdat we weten hoeveel water er wordt verbruikt.”
“Het mooie is dat we straks het effect van een voorlichtingscampagne ook echt kunnen terugzien in het waterverbruik”
Privacy en cyberveiligheid
Vitens heeft het project Smart DMA zorgvuldig voorbereid en heeft allerlei maatregelen getroffen om de privacy van klanten waarborgen. Zo zorgt de leverancier van de watermeters ervoor dat de meterstanden beveiligd worden doorgestuurd naar Vitens. Vervolgens slaat Vitens de gegevens versleuteld op, zodat ze in beginsel niet meer te herleiden zijn naar een specifieke klant. Alleen voor de facturatie worden de gegevens een keer per maand gekoppeld aan het betreffende adres. Een andere privacymaatregel is het clusteren van de verbruiksgegevens per tien adressen. Verder ziet de compliance and privacy officer van Vitens toe op een grondige controle van de (persoons)gegevensstromen.
Wilt u bijdragen aan het innovatieprogramma van Vitens binnen dit thema? Neem dan contact op via micha.vanaken@vitens.nl, jentina.schuurman@vitens.nl of jacqueline.dejong@vitens.nl.
